Je zou maar marketing directeur zijn anno nu. En een antwoord moeten vinden op een tsunami aan veranderingen: veranderend koopgedrag van een steeds kritischer consument, concurrentie door vergaande globalisering, de verwoestende kracht van digitalisering en disruptive business modellen die de bestaande marktverhoudingen overhoop gooien. Hoe bouw je de ideale marketingorganisatie om hiermee om te gaan?
Marketing adviseur Rob Beltman heeft haarfijn aangevoeld dat veel bedrijven worstelen met het vinden van de juiste structuur om marketing optimaal te laten functioneren in dit woelige tijdperk. Met zijn boek ‘De marketingorganisatie van de toekomst’ stelt hij zich tot doel om licht in de duisternis te laten schijnen en praktische handvaten te geven waarmee men zelf aan de slag kan bij het inrichten van een nieuwe of bijgestelde marketing organisatiestructuur.
‘De marketingorganisatie van de toekomst’ behandelt vrij uitvoerig de meest belangrijke marketingactiviteiten die te onderscheiden zijn en de wijze waarop deze zich de afgelopen jaren ontwikkeld hebben. Beltman beschrijft tien activiteitengebieden, waaronder marketing intelligence, branding, channel management, innovatie- en productontwikkeling, CRM, maar bijvoorbeeld ook een gebied dat lang niet altijd tot marketing gerekend wordt: interne marketing en communicatie.
De meeste van deze expertise gebieden hebben door digitalisering en veranderd consumentengedrag een mega ontwikkeling doorgemaakt. Kijk bijvoorbeeld naar het fenomeen branding en reputatie management. Vroeger kon een merk voor een flink deel gebouwd worden met de juiste mix aan (massamedia) communicatie, PR, en uiteraard een gedegen kernproduct. Tegenwoordig zijn merken de speelbal van de consument, die meer dan bereid is om positieve en negatieve ervaringen te delen op sociale media, review sites etc. De invloed van digitalisering is uiteraard ook enorm bij de activiteit channel management. Waar producenten, zoals bijvoorbeeld Nike en Adidas, voorheen vertrouwden op grote retailketens, ontwikkelen ze nu nieuwe (online én offline) kanalen waarmee ze zelf verkoop en klantinteractie ter hand nemen. Dat betekent nogal wat voor de invulling van een channel marketeer functie.
Veel organisaties werken vanuit ‘silo’s’: bedrijfsonderdelen die beperkt met elkaar afstemmen en vaak geen single customer view hebben.
Naast de inhoudelijke verschuivingen binnen de marketing experise gebieden ligt er ook een uitdaging in de manier waarop verschillende functies onderling georganiseerd worden. Veel organisaties werken vanuit ‘silo’s’: bedrijfsonderdelen die beperkt met elkaar afstemmen en vaak geen single customer view hebben. Silo’s kunnen de vorm aannemen van een productunit (in een bank bijvoorbeeld ‘sparen’ versus ‘pensioen’) maar ook kanalen (bijvoorbeeld het ‘retail’ kanaal versus ‘online’) of regio’s. Het probleem met dit soort structuren is dat onvoldoende ingespeeld kan worden op de customer journey, die zich doorgaans niets aantrekt van producten, kanalen of regio’s
Zijn al deze veranderingen nu alleen toe te schrijven aan de enorme invloed van online? Voor een groot deel zeker, maar er zijn meer trends om rekening mee te houden. Beltman behandelt diverse trends die marketeers (zouden moeten) bezighouden, waaronder:
Op welke wijze kunnen organisaties nu inspelen op deze veranderde werkelijkheid? Om hier antwoord op te geven wordt in ‘De marketingorganisatie van de toekomst’ stilgestaan bij moderne inrichtingsprincipes. Beltman grijpt hiervoor onder andere terug op denkers als Eckart Wintzen (celtheorie) en Ricardo Semler (zelfsturende organisatie). Opvallende eigentijdse principes zijn te typeren als wendbaarheid (agility), kortcyclische oriëntatie en digital by design. Het is duidelijk dat de klassieke hiërarchische organisatiestructuren botsen met de flexibele, kortcyclische en vooral klantgerichte benadering die nu noodzakelijk is.
Beltman noemt verschillende alternatieven voor de hiërarchische ‘hark’ structuur, waaronder het hub & spoke model (een coördinerend hart met decentrale executie ofwel een centrale ‘fabriek’ met decentrale teams). In toenemende mate fungeert de marketingfunctie als ‘netwerk’ in de organisatie, in plaats van de hiërarchische en controlerende rol die het lange tijd had. Een uiterste consequentie van deze ontwikkeling zou kunnen zijn dat bepaalde marketing functies ‘oplossen’ in de organisatie. Denk bijvoorbeeld aan de uitvoering van social media activiteiten. In plaats van deze centraal en controlerend aan te sturen (via het ‘hark’ model) zou ook gekozen kunnen worden voor een holistisch model waarin iedere werknemer deelneemt aan sociale media interactie, waardoor in zekere zin dus iedereen ‘marketeer’ is.
Het is goed om te weten dat naast de traditionele modellen tal van alternatieve (marketing)organisatievormen zijn ontstaan. De vraag blijft dan wel welke vorm ‘ideaal’ is. Volgens Beltman is daar geen eenduidig antwoord op. Het laatste deel van zijn boek geeft een gedetailleerd stappenplan waarmee je zou kunnen bepalen welk model de beste fit is. Hierbij wordt de lezer uitgedaagd om na de denken over de belangrijkste trends en ontwikkelingen in zijn organisatie en de rol van marketing die daarbij gewenst is. Voor de verschillende focusgebieden en competenties dient in kaart te worden gebracht wat de huidige en gewenste situatie is en hoe de organisatie kan transformeren naar de meest geschikte organisatievorm.
‘De marketingorganisatie van de toekomst’ is relevante lectuur voor marketeers die hun organisatie future proof willen maken. Beltman geeft in een heldere en prettige stijl een overzicht van relevante trends, organisatiemodellen, ‘self-assessment’ handvaten en praktische cases over marketing organisatiemodellen uit o.a. onderwijs en financiële dienstverlening. Dit laatste onderdeel vond ik persoonlijk niet het meest sterke. In plaats van traditionele organisaties had ik liever echte ‘best practices’ centraal gesteld, zoals bijvoorbeeld de manier waarop Coolblue zijn marketing en customer experience organiseert. Al met al biedt Beltman genoeg stof om over na te denken en inspiratie om te bouwen aan de marketingorganisatie van de toekomst.
Dit artikel heb ik eerder gepubliceerd op Frankwatching.
Titel: De marketing organisatie van de toekomst
Auteur: Rob Beltman
Uitgever: Van Duuren Management
Jaar: 2016
ISBN: 9789089653468
Mediatype: Boek, 302 bladzijdes
Bestellen via: Bol.com (aff.)
Ook een marketing organisatie uitdaging? Base Management ondersteunt met marketing advies en/of interim marketing management. Neem vrijblijvend contact op via het contactformulier.